نگاره های تاریخی

نگاره های تاریخی> شاهزاده توران آغا (فخرالدوله)
تهران - سال 1266 شمسی
عکاس ؛ ناصرالدین شاه قاجار

ناصرالدین شاه با قلم خود زیر این عکس نوشته است ؛ «توران آغا. بعد از ده روز از عروسی او انداخته شد».

فخرالدوله (توران آغا) یکی از دختران تحصیل‌کرده و شاعر ناصرالدین شاه قاجار و خازن‌الدوله، و خواهر تنی ِ فروغ‌الدوله بود. او زنی است که داستان‌های شفاهی ایرانی را مکتوب کرد. فخرالدوله شب‌هایی که نقیب‌الممالک، نقال‌باشی پدرش داستان‌گویی می‌کرد، پشت در نیمه باز اتاق خواجه سرایان می‌نشست و داستان‌ها را با دقت مکتوب می‌کرد و برای آن‌ها نقاشی می‌کشید. از جمله داستان‌های امیر ارسلان رومی و زرین ملک را او مکتوب و مصور کرده است.

فخرالدوله همراه با پدر و همسرش «مهدی قلی خان مجدالدوله» به ییلاق می‌رفت و به سوارکاری و تیراندازی می‌پرداخت. او در تیراندازی بسیار ماهر بود.

شعرهای او شامل دیوانی از چندهزار بیت است که با خط خود نوشته‌است و در کتابخانه سلطان محمودمیرزا در پاریس نگهداری می‌شد که در حال حاضر سرنوشت آن مشخص نیست. غزلیاتی به سبک عراقی نیز از او در تذکره‌های دوران ناصری منتشر شده است.

فخرالدوله در جوانی مبتلا به بیماری سل شد و به همین دلیل در ۳۳ سالگی درگذشت. بر سنگ گورش در صحن حرم فاطمه معصومه چند بیت از شعرهایش نوشته شده است